Pitanje porekla pape Siksta V, rođenog kao Feleči Pereti, privlači pažnju poslednjih dana, naročito na Balkanu. Na internetu i u narodnim predanjima često se može naići na tvrdnje da je ovaj papa imao srpsko ili hrvatsko poreklo i da je rođen kao Srećko Perić. Iako su takve tvrdnje popularne u javnosti, važno je razmotriti šta istorijski izvori zaista kažu.
Ideja o njegovom srpskom ili hrvatskom poreklu potiče iz spekulacija o mogućem dolasku njegove porodice iz Dalmacije, oblasti koja je u 16. veku bila podložna velikim migracijama zbog osmanskih osvajanja. Prema tim teorijama, preci Feleči Peretija navodno su prešli Jadransko more i naselili se u Italiji, promenivši prezime kako bi se uklopili u novo okruženje.
Takve tvrdnje, međutim, nisu zasnovane na čvrstim istorijskim dokazima. Iako su zanimljive za nacionalne narative, ozbiljna istoriografija, uključujući biografije i dokumenta iz njegovog vremena, pruža drugačiju sliku.
Rani život pape Siksta V
Papa Sikst V rođen je 13. decembra 1521. godine u mestu Grottammare, u italijanskoj regiji Marke, koja je tada bila deo Papinske države. Njegova porodica bila je skromnog porekla. Otac Frančesko Pereti bio je seoski radnik iz mesta Montalto, dok je majka Marijana da Frontilo poticala iz obližnjeg sela. Feleči je odrastao u siromašnim uslovima, ali sa jakim verskim vaspitanjem.
Vrlo mlad, priključio se franjevačkom redu i posvetio se učenju teologije i filozofije. Studirao je u Montaltu i Ferrari, a potom je brzo napredovao kroz crkvenu hijerarhiju. Postao je predavač, zatim inkvizitor u Veneciji, a kasnije i biskup u Sent’Agata dei Gotiju. Njegova rani razvoj pokazuje obrazac klasičnog crkvenog uspona kroz trud, disciplinu i snažnu veru.
Svi relevantni izvori, uključujući one iz 16. i 17. veka, kao i kasnije autoritativne enciklopedije poput Britanike, potvrđuju njegovo italijansko poreklo. Nigde se ne navodi direktna veza sa srpskim ili hrvatskim narodima.
Teorije o dalmatinskom poreklu
Teorije o dalmatinskom poreklu pojavile su se znatno kasnije i nisu deo savremenih izvora iz vremena Siksta V. One sugerišu da su preci Feleči Peretija navodno poticali iz Dalmacije, iz područja koja su danas deo Crne Gore. Prema nekim spekulacijama, njegovi preci su nosili prezime Šišić i bežali pred Osmanlijama u Italiju.
Međutim, ne postoje istorijski zapisi koji bi podržali ovu tvrdnju. Njegov prvi biograf, Antonio Marija Graćani, koji je bio i njegov sekretar, jasno navodi da su i otac i majka Feliksa Peretija rođeni u regiji Marke. Nijedan ozbiljan naučni rad nije uspeo da dokaže balkansko poreklo pape Siksta V.
Tvrdnje o njegovom srpskom ili hrvatskom poreklu pre svega se oslanjaju na nacionalne interpretacije i usmene predaje koje su se pojavile vekovima nakon njegove smrti. One nisu potvrđene relevantnim dokumentima iz njegovog života niti su deo zvanične istoriografije.
Papa Sikst V: reforme i nasleđe
Siksta V bio je papa od 1585. do 1590. godine, i iako kratak, bio je izuzetno uticajan. Po dolasku na presto Svetog Petra, suočio se sa Rimom koji je bio pogođen kriminalom, korupcijom i administrativnim haosom. Njegova prva misija bila je obnova reda i zakona.
Sikst V je sproveo stroge reforme uprave Katoličke crkve. Usmerio je funkcije crkvene uprave kroz stvaranje petnaest stalnih kongregacija, čime je postavio osnovu za moderan administrativni sistem Vatikana. Takođe je revidirao latinsku Bibliju, poznatu kao Vulgata, čime je uticao na standardizaciju crkvenog učenja.
U urbanističkom smislu, Sikst V je sproveo velike infrastrukturne projekte u Rimu. Izgradio je nove puteve između glavnih crkava, podigao obeliske na ključnim mestima grada i obnavljao akvadukte, uključujući Aqua Felice. Njegovi zahvati imali su dugoročni uticaj na izgled Rima i funkcionisanje crkvenih institucija.
Način vladanja bio mu je autoritativan, ali efikasan. Stekao je reputaciju čoveka čvrste ruke koji nije oklevao da donosi teške odluke zarad stabilnosti crkve i države.
Na osnovu svih dostupnih dokumenata, uključujući zvanične biografije i naučne izvore, može se jasno zaključiti da je papa Sikst V bio Italijan, rođen i odrastao u srednjoj Italiji. Njegovo poreklo iz regije Marke dokumentovano je u brojnim savremenim i kasnijim istorijskim zapisima.
Teorije o njegovom srpskom ili hrvatskom poreklu nisu potkrepljene čvrstim dokazima i pretežno se oslanjaju na usmene predaje i savremene spekulacije. Bez relevantnih istorijskih dokaza, ove tvrdnje ostaju u domenu narodnih mitova, a ne ozbiljne istorijske nauke.