Letovanje na Halkidikiju ne mora da se svodi samo na odlazak na plažu, kupanje i sunčanje. Manje naselje Lerigovo (η Λιαρίγκοβα) koje se nalazi na tom grčkom poluostrvu i te kako zavređuje pažnju. Od 1987. godine je današnje naselje Arnea (Αρναία) proglašeno istorijskim lokalitetom i tradicionalnim naseljem od strane Ministarstva kulture Republike Grčke.

Selo Arnea, kako se Lerigovo danas naziva, važi za jedno od najlepših planinskih naselja u tom delu Grčke i od Soluna je udaljeno oko 70 kilometara. Prvo veće mesto je Poligiros, udaljen tek nešto manje od 40 kilometara.

Nalazi se na padinama planine Holomont. U ovom naselju, smeštenom na 600 metara nadmorske visine živi 2.300 stanovnika, prema podacima popisa iz 2011. godine.

Zanimljiva autentična arhitektura Lerigova

Legenda koja se vezuje za nastanak ovog planinskog naselja u Grčkoj vraća nas u vreme turske okupacije. Nakon što su turske snage konačno razorile ovo mesto, njegovi nekadašnji stanovnici odlučuju da se vrate i obnove svoja ognjišta.

Upravo tako nastaju uske, kaldrmisane ulice i zdanja, koja se i danas mogu videti u Arnei. Kuće su pozicionirane tako da budu vrlo blizu jedna drugoj i to iz krajnje praktičnih razloga. Naime, stanovnici su smatrali da treba da budu tako izgrađene i da nemaju dvorište, kako bi bile maksimalno zaštićene u zimskom periodu.

Na centralnom trgu nalazi se i jedan platan, iz koga teče voda, što se smatra posebnom atrakcijom mesta Lerigovo.

Bogata i duga istorija

Danas Arnea, ranije Lerigovo, ovo planinsko naselje je u istorijskim spisima poznato kao Arnai. Drevni grad koji je nosio naziv Arnon ili Arn nalazi se tek nekoliko kilometara od današnjeg mesta, o čemu svedoče otkriveni arheološki ostaci. Smatra se da su ljudske naseobine na tom području postojale još u praistoriji.

Pomenuti drevni grad su najverovatnije po završetku Persijskih ratova naselili stanovnici grčkog ostrva Andros. Zapravo, ta teorija je bazirana na činjenici da je i na Androsu postojao grad istog naziva, mada se pominje i druga teorija. Prema njoj, u okolini brda Prorok Ilija nije postojao samo jedan, već dva drevna grada. Poznati antički istoričar Tukidid pominje Avgaju, grad koji se nalazi na brdu Proroka Ilije na Halkidikiju. U prilog toj teoriji ide i otkriće kovanica od srebra, izrađenih najverovatnije u periodu između 392. i 379. godine pre Hrista. Međutim, relevatni i sigurni dokazi o postojanju i ovog drevnog grada do sada, ipak nisu otkriveni.

Naselje Lerigovo

Pred sam kraj 15. veka i početkom narednog, monasi iz svetogorskog manastira Konstamonitu osnivaju novo malo naselje, koje dobija naziv Lerigovo. Vezuje se za dve slovenske reči, koje se slobodno prevode kao gomila balege, što se opravdava podatkom da je upravo na području ravnice u blizini tog naselja bio pašnjak, namenjen životinjama iz manastira Konstamonitu.

Prvi put se mesto Lerigovo pominje u spisima iz 1750. godine.

Procvat pre Revolucije

Tek nekoliko vekova kasnije, tačnije tokom 18. veka, ovo naselje na Halkidikiju doživljava pravi procvat. U to vreme je upravo Lerigovo bio glavni grad Rudarske federacije, koju je činilo 12 zajednica. Upravo zbog iskopavanja rude gvožđa u okviru 12 zajednica Mandemohorja, ovo naselje postaje bogatije. Tim pre što se meštani nisu bavili samo poljorpivredom, već su i obilato izrađivali i tepihe od vune lokalnih životinja, po čemu su se pročuli u zemlji, a i šire. Tepisi iz Arnee uglavnom su imali dekorativni karakter i korišćeni su mahom za ukrašavanje zidova.

Izuzev tkanjem, bavili si su se i uzgojem pčela i proizvodnjom meda, kao i trgovinom. Najviše su trgovali životinjama i drvenom građom.

Zabeleženo je da je Lerigovo ili Arnea bilo najveće naselje u oblasti Halkidikija 1932. godine, kada je u njemu živelo 3.000 stanovnika. Ne samo da su se stanovnici bavili trgovinom, već su mnogi od njih bili usmereni na stolarski zanat i pčelarstvo, a bilo je i onih koji su se specijalizovali za ručno rađenu obuću. Više od 50 zanatlija je u to vreme živelo u mestu.

Veliko stradanje naselja Lerigovo

Arnea je na samom početku Grčkog rata za nezavisnost 1821. godine, praktično sravnjena sa zemljom. Zapravo je to bilo tek jedno od ukupno 42 naselja na poluostrvu Halkidiki, koje je zapaljeno po naredbi Bajram paše.

Po oslobođenju od turske vlasti, stanovnici se vraćaju u Lerigovo i obnavljaju ga. U to vreme je mesto bilo pod upravom turskog kadije, koji je upravljao iz Soluna. Iako je do tada još nekoliko puta stradalo, naselje je tek 2. novembra 1912. godine zvanično bilo oslobođeno od turske vlasti i pripojeno Grčkoj.

Današnji naziv dobija 1928. godine. Naziv Arnea nastao je kombinacijom početnih i završnih slova naziva dva drevna grada, Arna i Avgaja koja su se na tom području nalazila. Da bi se bolje razumelo na koji način, potrebno je ipak poznavanje grčkog jezika. Bilo kako bilo, zvanično objašnjenje jeste da je današnji naziv nekadašnje selo Lerigovo upravo na takav način dobilo.

Arnea danas

Istorijsko-folklorni muzej i Muzej tekstila su neke od atrakcija ovog planinskog naselja Halkidikija. Još treba pomenuti i Gradsku kuću i crkvu posvećenu Svetom Stefanu, izgrađenu pred sam kraj 19. veka. Specifična je po tome što je izgrađena nad artefaktima izuzetne vrednosti, koji se i danas mogu videti, zahvaljujući podu od stakla. U isto vreme, ova Svetinja je otvorena za vernike i u njoj se redovno vrše službe. U zvoniku te crkve nalazi se i istorijski sat, koji su turske snage donele iz sela Tepalides, a nakon uništenja sela 1821. godine.

Crkva Agija Anargiri izgrađena je 1919. godine. Pet godina docnije su je oslikali svetogorski monasi.

U ovom mestu se može videti i zgrada škole, sa svim karakteristikama arhitekture 30-ih godina prošlog veka.

Razlog zbog koga bi trebalo posetiti nekadašnje naselje Lerigovo, danas Arnea jeste i odlično očuvana tradicionalna arhitektura. Građevine od kombinacije drveta i kamena dela su mahom epirskih majstora. Uglavnom su to bile zanatlije, koje su u ovo mesto svraćale na putu prema Svetoj Gori.

I uz sve to, većina restauriranih zdanja okrečena su u posve neobične boje, što doprinosi šarmu ovog planinskog naselja. Mnoga od njih su i danas nemi svedoci nekadašnjeg bogatstva stanovnika Arnee.

Ako se već nađete u ovom zanimljivom mestu, ne propustite da probate i cipuro sa medom – Muntovina (Μουντοβίνα).