Jedno od veštačkih jezera na teritoriji Republike Srbije, Vlasinsko jezero je poznato po jednom prirodnom fenomenu, budući da na njemu postoje plutajuća ostrva.

Ukupna površina ovog jezera, koje teritorijalno pripada opštini Surdulica iznosi oko 15 kvadratnih kilometara. Iako je prosečna dubina jezera oko 25 metara, procenjuje se da je čak 35 metara maksimalna dubina Vlasinskog jezera.

Ono što je posebno zadivljujuće kod ovog jezera, osim već pomenutih plutajućih ostrva, svakako je i put koji vijuga kroz gotovo netaknutu prirodu do 1.213 metara nadmorske visine, na koliko se nalazi i samo jezero.

Vlasinska visoravan

U neposrednoj blizini srpsko-bugarske granice, u jugoistočnom delu naše zemlje, nalazi se Vlasinska visoravan, koja je okružena sledećim planinama:

• Ploča
• Kolunički rid
• Veliki Čemernik
• Vrtop
• Pandžin grob
• Kula

Specifični klimatski uslovi prisutni su na ovoj visoravni, pa nisu čudne ni nagle promene vremena, čak i u toku letnjih meseci. Inače na tom području preovlađuje vetrovito vreme, a čak 99 dana u toku godine prosečno je Vlasinska visoravan prekrivena snegom.

Iako su najtopliji meseci od juna do septembra, prosečna temperatura u tom periodu godine kreće se između 15 i 25 stepeni. Tek oko 20 dana u proseku godišnje se beleže temperature vazduha od 25 stepeni Celzijusa i upravo to su dani kada mnogi stanovnici okolnog područja posećuju Vlasinsko jezero, ne bi li se rashladili.

Kako je nastalo Vlasinsko jezero?

Upravo na mestu na kome je u prošlosti postojalo Vlasinsko blato, a nakon izgradnje brane na reci Vlasini, nastaje i jezero.

Po završetku gradnje brane, nedugo nakon završetka Drugog svetskog rata, počelo je i punjenje jezera, koje je trajalo bezmalo pet godina.

Šta su plutajuća ostrva?

Već smo pomenuli da su jedna od specifičnosti ovog jezera nadomak Surdulice i ploveća ili plutajuća ostrva. Posebno je interesantno posetiti Vlasinsko jezero kada se ta ostrva „otkače“ od dna i krenu na svoje putovanje jezerom.

O čemu se zapravo radi?

Budući da je Vlasinsko jezero nastalo na mestu na kome je nekada postojala tresava, to se smatra da su plutajuća ostrva delovi tog nekadašnjeg treseta.

Interesantan je podatak da iako postoji nekoliko ostrva koja i dan danas plutaju, na Vlasinskom jezeru postoje i dva nepokretna rečna ostrva, odnosno ona koja se ne pomeraju. Jedno od njih nosi naziv Stratorija i smatra se da je i vreme kada je na tom području postojalo Vlasinsko blato ono bilo u formi ostrva. Što se drugog ostrva tiče, koje nosi naziv Dugi del, ono je u periodu pre izgradnje brane i početka formiranja jezera zapravo bilo poluostrvo.

Zanimljiva legenda o Vlasinskom jezeru

Ako ste ikada imali prilike da posetite Vlasinsko jezero, sigurno ste očekivali i da je to mesto protkano legendama, budući da i samo jezero i prilaz njemu, ali i priroda koja ga okružuje, deluju u najmanju ruku nestvarno.

Jedna od najčešćih legendi koja se pominje vezana je za nestanak, što vojnika tokom rata, što različitih vrsta životinja. A za sve je glavni krivac bio sam teren, budući da je na tom području postojala močvara. Sve to je u narodnom predanju dovelo do stvaranja legende o čudovištu koje je, posve očekivano, bilo izuzetno veliko i neprijateljski nastrojeno.

Prema lokalnoj legendi, to je zapravo bio ogroman konj, koji živi na dnuVlasinskog jezera. Kasnije se pojavila verzija u kojoj je pominjan džinovski bik koji bi, sa vremena na vreme na dno jezera odvlačio goveda, konje i ovce, pa čak i puk bugarske vojske u nekom trenutku tokom Prvog svetskog rata.

Posebno je zanimljivo uverenje lokalnog stanovništva da se to čudovište uvek pojavljivalo kada su se u srpskoj istoriji zbivali značajni događaji, ali bi tada džinovski bik rikao, što je uglavnom bilo tumačeno kao dobar znak.