Zadužbina srpskog kneza Lazara Hrebeljanovića, koji je poginuo na Kosovu, manastir Ravanica je mesto na kome su pohranjene i njegove mošti.
Ovaj srpski srednjevekovni manastir nalazi se u blizini Ćuprije, odnosno sela Senja i nadvisuju ga Kučajske planine. Okarakterisan je kao Spomenik kulture od izuzetnog značaja i nalazi se pod zaštitom nadležnih institucija.
Manastir Ravanica – istorijat
Smatra se da je Ravanica izgrađena u periodu koji je prethodio Kosovkom boju. Tačnije između 1370. i 1380. godine. Glavna manastirska crkva posvećena je prazniku Vaznesenja Gospodnjeg.
Prema podacima iz jednog starog rukopisa, zvanična web prezentacija ove Svetinje navodi da je srpski knez uz glavnu crkvu, podigao i odbrambene bedeme, ali i trpezariju i drugi hram, kao i bolnice, koje su bile namenjene kako lečenju monaha, tako isto i stranaca i „raslabljenih“.
Dva su prepisa osnivačke povelje manastira i to Bolonjski prepis i Vrdnički, koji su nastali različitih godina, a i njihova sadržina se donekle razlikuje. Ipak, najznačajnije svedočanstvo o ovom manastiru daje Sveti Romil, isposnik čiji zemni ostaci i danas počivaju u Ravanici. Budući da je živeo u njegovoj blizini, to njegovo žitije predstavlja izuzetno značajno svedočanstvo o istoriji Svetinje.
Kult kneza Lazara
Mošti kneza Lazara najpre su se nalazile u crkvi Vaznesenja u Prištini, odakle su prenete u manastir Ravanicu. Upravo zahvaljujući tome, ova Svetinja postaje i mesto svojevrsnog hodočašća mnogih vernika, gde se i razvija kult mučenika stradalog na Kosovu sa mnogim drugim Srbima.
Nekoliko puta je manastir Ravanica paljen i pljačkan. Najpre 1396. godine, a zatim i dve godine kasnije, pa 1436. godine i u posednjim decenijama 17. veka. Ipak, to nije bio kraj stradanjima, jer je manastir Ravanica paljen i pljačkan i u vreme Kočine krajine, odnosno pred sam kraj 18. veka.
U vreme Velike seobe Srba je čak i gotovo potpuno zapusteo monaški život u ovoj Svetinji. Budući da su se i tadašnji ravanički monasi pridružili patrijarhu Arseniju Trećem Čarnojeviću, to su oni sa sobom poneli i mošti srpskog kneza Lazara i druge relikvije. Kada su stigli do Sentandreje, danas grada u Mađarskoj, tamo su podigli omanju crkvu od drveta, u koju su položili kneževe mošti.
Zatim su krenuli opet na put i naišavši na fruškogorski manastir Vrdnik, koji je u tome vreme bio pust, oni odlučiše da ga obnove. Upravo tu su i položili kneževe mošti, te otuda i razlog zbog koga se Vrdnik neretko naziva Mala Ravanica, mada postoji i naziv Sremska ravanica.
Obnova manastira
Tokom prvih decenija 18. veka, preživeli jeromonah po imenu Stefan je posetio manastir i zatekao ga postpuno pustog i prilično razrušenog. Ipak, zahvaljujući upravo njemu, manastir Ravanica je tokom narednih godina obnovljen.
Zanimljivosti o manastiru Ravanica
- Jeromonah Stefan bio je poznat pod nadimkom Daskal (grčki pojam kojim se označava učitelj). Razlog je jednostavan, otvorio je školu nakon obnove manastira, u kojoj je obučavao brojne sveštenike.
- U manastirskoj priprati može se videti portret jeromonaha Stefana, urađen u znak sećanja na njegovu požrtvovanost prilikom obnove ove Svetinje.
- Tokom Kočine krajine, brat Koče Popovića je živeo u manastiru Ravanica. Iz osvete, turske snage pustoše i pale Svetinju.
- Pred sam kraj 18. veka je Mustafa paša, tadašnji beogradski vezir izdao naređenje da se manastir Ravanica obnovi.