Džihad je arapski termin koji se na evropske jezike prevodi kao „sveti rat“, iako u arapskom jeziku sam koren reči ima drugačije značenje.
U arapskom jeziku ovaj koren znači truditi se, nastojati, pa tako islamski učenjaci (ulema) ne govore o džihadu kao ratu, već kao o naporu koji treba učiniti zarad postizanja višeg cilja.
Veliki i mali džihad
Muslimani razlikuju veliki i mali džihad.
Veliki džihad je, po islamskom tumačenju, unutrašnja borba čoveka sa samim sobom, i njegovo nastojanje da postane što bolji i pravičniji.
Mali džihad jeste borba na Alahovom putu, jer je ostalo zabeleženo da je Muhamed rekao nakon prve vojne pobede, sa još uvek malim brojem pristalica, 624. godine:
Vratismo se iz malog džihada (borbe protiv nemuslimana, p.a.), sad nas čeka onaj veliki (unutrašnja borba sa samim sobom, p.a.).
Islam prema Hrišćanima i Jevrejima
Po islamskom učenju, islam kao treća, najmlađa religija, koja priznaju kontinuitet sa judaizmom i hiršćanstvom, se pojavio da „ispravi greške koje je čovek načinio“ upražnjavajući Avramovsku religiju.
Stoga, u idealnoj islamskoj viziji, svi monoteisti bi trebalo da prihvate islam, što je svakako apsolutno neostvarivo, te ni muslimani kroz istoriju nisu istinski težili ka tome da pokore i islamizuju čitav neislamski svet.
Pripadnici starijih monoteističkih religija, jevreji i hrišćani u islamskim državama imali su status zaštićenih podanika, tj. „zimija“, koji su mogli zadržati svoju veru i svoj jezik u zamenu za plaćanje određenih poreza i lojalnost islamskom vladaru.
Međutim, muslimanski vladari (halife), koji su imali i svetovnu i duhovnu vlast nad muslimanskom zajednicom proglašavali su džihad, tj. pohod sa višim ciljem širenja vere ili pozivom na sveti rat. Takvi pozivi imali su više „propagandnu“ svrhu, nego što su značili prisilnu islamizaciju stanovništva osvojenog područja.
Bilo je dovoljno da grad, oblast ili zemlja uđu u okvire neke od muslimanskih država, da se postigne vizuelna dominacija islama izgradnjom džamije (ili pretvaranjem saborne crkve u muslimansku bogomolju), pa da se ta teritorija smatra islamskom, dok nije bilo bitno da većinu stanovništva zaista čine muslimani.
Uostalom, u prvim islamskim državama kao što je Omajadski halifat (661-750) muslimani su bili u manjini, a u manjini su bili i sve vreme vladavine Osmanskog carstva u njegovim evropskim provincijama (tzv. Rumelija).
Radikalni Islam i džihad
Ipak, usled agresivne propagande radikalnih islamista (koji se nikako ne mogu izjednačiti sa 2 milijarde muslimana koliko ih aproksimativno ima danas u svetu) džihad se u nemuslimanskoj javnosti prepoznaje kao sveti rat sa ozbiljnim posledicama po nemuslimansko stanovništvo.
Pravo da pozove na džihad, prema islamskoj dogmi, ima samo halifa (naslednik Muhameda u svetovnim poslovima, dok Muhameda kao proroka po islamskom verovanju niko ne može naslediti), što je titula uvedena za prve vladare tada mlade muslimanske zajednice nakon Muhamedove smrti 632. godine.
Poslednji poziv na džihad uputio je vladar Osmanskog carstva i poglavar muslimana (halifa) Mehmed V, uvodeći Osmansko carstvo u I svetski rat na strani Sila Osovine. Ovu titulu ukinuo je Kemal Ataturk 1924. godine, prvi predsednik Republike Turske, osnovane 29.10.1923. godine.
Od tada vođa ni jedne muslimanske zajednice nema prava da sebe nazove halifom, jer bi sa time morala da se saglasi čitava muslimanska zajednica, koja je danas toliko velika da je to apsolutno nemoguće.
Svako korišćenje ove titule je nelegitimno ne sa zapadnog, već sa islamskog stanoviša, te to pravo danas apsolutno nema nijedan vladar ili čelnik bilo koje muslimanske organizacije.
Ipak, radikalni islamisti, iako su najglasniji u pozivanju na „prave islamske vrednosti“ zloupotrebljavaju ovu činjenicu te samovoljno pozivaju na džihad u želji da izazovu strah i napetost u čitavom savremenom svetu.