U vreme kada su krpelji posebno aktivni često se pominje i Lajmska bolest, koja se dovodi u vezi upravo za ugrizom zaraženih krpelja.
Lajmska bolest je multisistemsko oboljenje koje uzrokuje bakterija Borrelia burgdorferi. Ova bolest prenosi se na ljude putem ugriza zaraženih krpelja. Interesantan je podatak da je upravo ova bolest najrasprostranjenija tako prenosiva bolest u Severnoj Americi, Evropi i Aziji.
Naziv je dobila po gradu Limeu ili Lajmu (engl. Lyme), u Sjedinjenim Američkim Državama, gde je prvi put identifikovana i opisana 1975. godine.
U tom periodu, grupa dece iz Limea, gradića u državi Konektikat, počela je pokazivati simptome koji su izazivali zabrinutost i zbunjenost lokalnih lekara. Ubrzo su primetili da je veliki broj dece imao karakteristične simptome, uključujući crveni osip i artritis, koji su se javljali nakon ugriza krpelja. Lekari i naučnici su proučavali ove slučajeve i otkrili da je uzrok ovih simptoma nova bolest, koja je kasnije nazvana Lajmska bolest.
Naziv Lajmska bolest prihvaćen je kao zvaničan naziv za ovo oboljenje, kako bi se prepoznala veza između simptoma i mesta prvog identifikovanja bolesti. Taj naziv je ostao u upotrebi i danas se koristi širom sveta za ovu infektivnu bolest, koju prenose zaraženi krpelji.
Zašto se javlja Lajmska bolest?
Kada se zaraženi krpelj zakači na kožu čoveka i prenese bakteriju Borrelia burgdorferi na domaćina javlja se Lajmska bolest.
Podsećanja radi, krpelji su paraziti koji se hrane krvlju domaćina i aktivni su tokom toplijih meseci. Pomenuta bBakterija se nalazi u crevima krpelja, te prelazi na domaćina tokom sisanja krvi.
Zaraženi krpelj mora biti pričvršćen na koži najmanje 24 sata kako bi bakterija imala vremena da se prenese na čoveka.
Područja u kojima ima veliki broj zaraženih krpelja, kao što su šumske, travnate i močvarne regije, predstavljaju veći rizik od izloženosti Lajmskoj bolesti. Aktivnost krpelja sezonski varira i najčešće je prisutna u proleće i leto, kada su temperature više.
Koji su simptomi Lajmske bolesti?
Postoji nekoliko faza, odnosno stadijuma, u okviru kojih se razlikuju i simptomi Lajmske bolesti.
U prvom, ranom stadijumu, karakterističan simptom je Eritema migrans, koji se javlja u oko 70-80% slučajeva. U pitanju je crvenkasti ili crveno-plavičasti osip koji se širi u obliku prstena ili mete, a može biti praćen blagom iritacijom ili svrabom. Ovaj osip se obično javlja na mestu ugriza krpelja, ali se može proširiti na druge delove tela. Pored osipa, mogu se javiti i drugi simptomi kao što su:
- umor
- malaksalost
- glavobolja
- bolovi u mišićima i zglobovima
- povišena telesna temperatura
- groznica
- otečeni limfni čvorovi
- opšta nelagoda
U kasnijim stadijumima bolesti, mogu se pojaviti ozbiljniji simptomi. Neurološki simptomi mogu uključivati sledeće:
- trnjenje
- slabost mišića
- bolove u zglobovima
- vrtoglavicu
- nesvesticu
Mogu se javiti i problemi sa srcem, kao što su nepravilan rad srca, upala srčanog mišića (miokarditis) i blokade srčane provodljivosti. Takođe, u kasnim fazama bolesti, mogući su neurološki poremećaji poput meningitisa, encefalitisa ili upale moždanih ovojnica.
Kako se leči Lajmska bolest?
Dijagnoza Lajmske bolesti postavlja se na osnovu simptoma, medicinske istorije pacijenta i laboratorijskih testova. Laboratorijske analize krvi mogu potvrditi prisustvo antitela na bakteriju Borrelia burgdorferi.
U ranim stadijumima bolesti, najčešće se koriste antibiotici, propisani od strane lekara, a terapija obično traje 2 do 3 sedmice. U slučaju alergije na antibiotike, mogu se koristiti alternativni lekovi i to iskuljučivo po preporuci lekara.
Kod kasnijih stadijuma bolesti, kada su zahvaćeni nervni sistem ili srce, može biti potrebna intravenska primena antibiotika. Trajanje terapije može biti duže i individualno se prilagođava prema simptomima i težini bolesti, a o čemu treba da vodi računa nadležni lekar.
Lajmska bolest – komplikacije
Nedijagnostikovana ili neadekvatno tretirana Lajmska bolest može dovesti do raznih komplikacija. Neurološke komplikacije mogu uključivati upalu moždanih ovojnica (meningitis), upalu mozga (encefalitis), perifernu neuropatiju, paralizu facijalnog nerva i poremećaje mentalnog zdravlja. Upala zglobova, posebno kolena, može izazvati trajnu štetu i hronične probleme. Srčane komplikacije, kao što su upala srčanog mišića (miokarditis), nepravilan rad srca i blokade srčane provodljivosti, takođe mogu biti prisutne.
Iako Lajmska bolest može biti ozbiljna, smrtnost od ove bolesti je retka. Pravovremeno prepoznavanje simptoma, brza dijagnoza i adekvatno lečenje antibioticima obično dovode do potpunog oporavka.
Važno je posetiti lekara ukoliko primetite simptome koji ukazuju na mogućnost Lajmske bolesti, posebno nakon boravka u područjima sa visokim rizikom od zaraženih krpelja.