Čuveni srpski pisac rođen je 26. oktobra 1893. na području tadašnje Austrougarske, u gradu Čongradu. Miloš Crnjanski je preminuo u Beogradu 30. novembra 1977. godine. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na beogradskom Novom groblju.

Pored toga što je bio srpski književnik, Crnjanski je bio i novinar, a bavio se i prevođenjem. Takođe je bio i u diplomatskoj službi, a budući da se smatra izuzetno značajnim za srpsku književnost 20. veka, to je uvršten i među najznamenitije Srbe.

Miloš Crnjanski biografija

Porodica u kojoj je rođen čuveni srpski pisac nije bila naročito bogata u finansijskom smislu, uzevši u obzir da je otac Miloša Crnjanskog bio državni činovnik. Međutim, posebno je zanimljiva informacija kako je porodica Crnjanski stigla u grad Čongrad na području tadašnje Austrougarske. Naime, njegov otac je zastupao političke stavove tadašnje srpske nacionalne manjine i to vrlo otvoreno. S obzirom na to da u to vreme takve aktivnosti nisu bile odobravane, to je njegov otac, zajedno sa majkom Marijom, čije je devojačko prezime bilo Vujić, praktično bio prognan van Srbije. Sličnu sudbinu će kasnije doživeti i njihov sin, Miloš Crnjanski.

Podsećanja radi, porodica Crnjanski tradicionalno je bila okrenuta svešteničkom pozivu. Ali, sudbina njenih članova nije bila baš tako svetla, uzevši u obzir da su mnogi članovi porodice Crnjanski bili rasuti po svetu, kao uostalom i porodica čuvenog srpskog pisca.

Vrlo je važna informacija da je Miloš Crnjanski u toku detinjstva živeo u Temišvaru, gde je postojala prilično jaka srpska zajednica, pa i Srpska pravoslavna crkva. Upravo u tom gradu je on razvijao i negovao ljubav prema svojoj otadžbini. Ne treba zaboraviti ni to da je čuveni srpski pisac kršten u Mađarskoj i to u mestu Senteš, u pravoslavnoj crkvi posvećeno je Svetom Nikoli.

Po završetku gimnazije u Temišvaru, Miloš Crnjanski odlazi najpre u Opatiju, a zatim u Beč. U Opatiji upisuje Eksportnu akademiju, a u Beču studije medicine, međutim ne završava ih.

U osvit Prvog svetskog rata Miloš Crnjanski biva regrutovan u austrougarsku vojsku, ali je vrlo brzo po odlasku na front ranjen, tako da je veći deo rata proveo u bolnici koja se nalazila u Beču.

Nedugo nakon završetka Drugog svetskog rata Miloš Crnjanski se seli u Beograd, gde 1919. godine upisuje studije književnosti. Takođe, u to vreme je bio i urednik lista “Dan”.

Miloš Crnjanski – deca

Priča o ljubavi između Miloša i Vide Crnjanski pominjana je mnogo puta, upravo zato što bez obzira što bračni par nije imao dece, oni su doveka ostali zajedno.

Vida, čije je devojačko prezime bilo Ružić, poticala je iz porodice Dobrosava M. Ružića, koji je bio ne samo profesor i književnik, nego i srpski političar, uzevši u obzir da je u jednom trenutku svog života bio i ministar.

Sa Vidom se Miloš Crnjanski upoznao 1920. godine, a samo godinu dana kasnije su se venčali i otputovali u Pariz, posle čega su proputovali Italiju i vratili se u Srbiju. Te 1922. godine je Miloš Crnjanski postao nosilac diplome Filozofskog fakulteta u Beogradu, a počeo je i da predaje u gimnaziji u Pančevu. U periodu između 1923. i 1931. godine radio je u Četvrtoj beogradskoj gimnaziji kao profesor.

Kasnije je stupio u diplomatsku službu, tako da je u okviru ambasade Kraljevine Jugoslavije u nemačkom glavnom gradu bio ataše za kulturu, a zatim je bio raspoređen u Rim.

Nakon što je izbio Drugi svetski rat, Miloš Crnjanski je iz Rima bio evakuisan u London, gde će provesti naredni period života zajedno sa svojom suprugom. Tamo će pohađati Londonski univerzitet, te steći državljanstvo Velike Britanije.

U Beograd se Miloš Crnjanski vratio 1965. godine, a njegova poema Lament nad Beogradom jedan je od najinspirativnijih segmenata njegovog stvaralaštva, u kome je je oličena sva bol emigranta, što je Crnjanski defakto bio.

Zašto je Miloš Crnjanski prognan iz Srbije?

Da bi se bolje razumelo zbog čega je stradao Miloš Crnjanski, mora se uzeti u obzir politička scena u to doba i činjenica da je na čelu države bio Tito, te da su komunističke vlasti upamćene po surovim obračunima sa neistomisljenicima.

S obzirom na to da je Miloš Crnjanski imao brisku reč, te da je bio vrlo realan, to je on imao dodira i sa Frankom u vreme izbijanja Španskog rata, uzevši u obzir da je iz njegovog štaba izveštavao za list “Vreme”. Kasnije je bio i dopisnik iz Rima, te je u svojim tekstovima isticao i da ima određene simpatije za italijanskog diktatora Musolinija, odnosno za određene aspekte njegove politike. Sem toga, budući da je bio realan posmatrač i neostrašćen, Miloš Crnjanski je kroz svoje tekstove vrlo jasno sugerisao da postoji dvoličnost određenih zapadnih zemalja.

Uzevši u obzir da je jasno iskazivao svoj stav i o Titu i komunistickoj partiji, odnosno ideologiji, kojima ni u kom slučaju nije bio naklonjen, to je on, hteo ili ne hteo, bio prinuđen da u Londonu i ostane.

Kao i za većinu velikih ljudi toga doba, koji nisu mogli da podrže ni komunističku partiju ni njenog predsednika, to je i Miloš Crnjanski u brojnim knjigama toga doba bio predstavljen kao neko koje ljubitelj fašizma. Ipak, svako ko poznaje lik i delo ovog velikog čoveka, jasno zna šta je istina a šta ne.

Miloš Crnjanski – dela

Osim već pomenute poeme Lament nad Beogradom, u poeziji se Miloš Crnjanski takođe okušao, a njegovo još jedno poznato poetsko delo je Lirika Itake.

Ostala dela Miloša Crnjanskog su:

Seobe

Druga knjiga Seoba

Ljubav u Toskani

Dnevnik o Čarnojeviću

Roman o Londonu

Boka Kotorska

Pisma iz Pariza

Sveti Sava

Najlepše plaže na Jadranu

Tajna Albrehta Direra

Pre početka rata je Miloš Crnjanski napisao i Kap španske krvi, a u njegovoj zaostavštini je ostao i roman Suzni krokodil, koji je nedovršen.

Godine 1983. Miloš Crnjanski izdaje u četiri toma svoje memoare pod naslovom Embahade.

Sem toga, pisao je i drame, a posebno je zanimljivo pomenuti i to da je za roman Seobe dobio nagradu Srpske akademije nauka i umetnosti 1930. godine.