Jedna od najpoštovanijih svetiteljki u pravoslavnom hrišćanstvu, Sveta Petka je zaštitnica žena i neko, ko je zbog svoje posvećenosti veri zaslužio viševekovno poštovanje.

Njeno ime je vremenom postalo sinonim za posvećenost, milosrđe i čudotvorne moći. Izuzev verom, njen život je bio protkan i podvizivanjem, ali iznad svega poštovanjem Gospoda našeg Isusa Hrista.

Sveta Petka predstavlja sinonim za snagu vere, koja pruža nadu i utehu.

Život Svete Petke

U selu Epivat, na obalama Mramornog mora, u drevnoj Trakiji, tokom 10. veka rođena je Paraskeva ili Petka, kako se slobodno prevodi njeno ime, budući da grčka reč Παρασκευή zapravo znači petak.

Ne samo da je njena porodica bila izuzetno pobožna, nego je važila i za imućnu. Ali Paraskeva, kao i njen brat po imenu Jevstatije, bili su više okrenuti duhovnom, nego svetovnom životu.

Još od malih nogu Paraskeva je bila pobožna, pa je nedugo nakon što su joj roditelji preminuli, otišla u tadašnji Carigrad, danas Istanbul. Tamo se u crkvi Svete mudrosti, odnosno Aja Sofiji zamonašila i tom prilikom dobila i monaško ime Paraskevi.

Njen život se nastavlja u Jordanskoj pustinji, u kojoj je ostala kao podvižnica, živeći asketskim životom sve do duboke starosti.

Nakon što joj se u snu javio anđeo i rekao joj da se vrati u Epivat, Petka ga posluša i nakon dve godine se u svom rodnom mestu i upokojila.

Gde se nalaze mošti Svete Petke?

Postoji nekoliko verzija o tome gde je sahranjena Sveta Petka prvobitno. Jedan izvor navodi da je sahranjena na lokalnom groblju, ali u izdvojenom delu, dok ima bugarskih izvora, prema kojima je sahranjena pored stolara, odnosno mornara, čije telo je širilo nimalo prijatan miris, pa su vernici odlučili da njene ostatke otkopaju. I upravo tom prilikom je otkriveno netruležno telo Svete Petke.

Iako je tada samo to primećeno, do otkopavanja Svetiteljkinog tela došlo je kasnije. Naime, dve osobe, jedan muškarac i jedna žena, sanjali su potpuno isti san. U njemu im je rečeno da treba da otkopaju Svetiteljkin grob i da njene ostatke premeste u hram posvećen Svetim apostolima Petru i Pavlu u njenom rodnom mestu.

Međutim, mošti Svete Petke su zatim prenete u Carigrad, pa u bugarski grad Trnovo, a odatle u Vlašku i Srbiju. U našoj zemlji su mošti Svete Petke najpre bile u Županjevačkom gradu, čiji se ostaci nalaze na području današnjeg Rekovca, da bi potom bile prenete u Beograd.

Nažalost, turski sultan Sulejman Veličanstveni je kasnije osvojio i Beograd, pa su mošti Svete Petke ponovo prenete u Carigrad, da bi na kraju bile prenete u rumunski grad Jaši, u kome se i danas nalaze.

Posebno je zanimljivo pomenuti da se dva prsta sa šake ove Svetiteljke danas čuvaju u kapeli Svete Petke, koja se nalazi na Kalemegdanu, u okviru Beogradske tvrđave.

Gospodar Moldavije po imenu Vasilije Arbanas, poznat pod nadimkom Lupula zaslužan je za to što su mošti Svete Petke prenete u Jaši. Čak su postojale tvrdnje da je on “isplatio dugove Svetog groba u Jerusalimu”, navodi “Vikipedija”, ali i dug koji je imala Vaseljenska patrijaršija, te da je čak dao i novac Turcima, kako bi Svetiteljkine mošti bile prenete u ovaj rumunski grad.

Kada je Sveta Petka?

Srpska pravoslavna crkva, spomen na ovu Svetiteljku obeležava svake godine 27. oktobra, kao i sve ostale Crkve koje poštuju stari, odnosno julijanski kalendar, dok se taj Praznik u crkvama koje se pridržavaju gregorijanskog, to jest novog kalendara obeležava svake godine 14. oktobra.

U crkvenom kalendaru ovaj dan je obeležen crvenom bojom.