U vreme geopolitičkih tenzija i globalnih sukoba koji su u porastu, strah od nuklearnog rata, koji je nekada bio pominjan samo u nekim filmskim ostvarenjima, ponovo postaje deo kolektivne svesti.
Iako je verovatnoća da će se dogoditi nuklearni napad i dalje mala, vrlo je važno biti informisan i pripremljen.
Nema sumnje da nuklearno oružje predstavlja vrhunac destruktivne moći koju je čovečanstvo ikada stvorilo. Razorna snaga takvog oružja ne meri se samo po broju žrtava, već i po posledicama po zdravlje ljudi, životnu sredinu i samu civilizaciju na dugoročnom nivou. Upravo zato je razumevanje principa po kome funkcioniše nuklearno oružje, kao i razumevanje neposrednih i dugoročnih efekata njegovog korišćenja, od ključne važnosti za adekvatnu pripremu i za reagovanje u slučaju eventualnog nuklearnog napada.
Svakako da bi nuklearni napad imao katastrofalne posledice i to ne samo po pogođeno područje, već i šire. Pored neposrednog razaranja okruženja i gubitka života, došlo bi i do pojave radijacije, zatim do kontaminacije hrane i vode, te do kolapsa zdravstvenog sistema i generalno, do društvenog haosa. U tim i takvim okolnostima, poznavanje mera zaštite i pravilno ponašanje i te kako može biti presudno za preživljavanje.
Šta je nuklearno naoružanje?
U osnovi, nuklearno oružje ili nuklearno naoružanje predstavlja eksplozivne naprave čija je razorna moć nemerljiva.
Zahvaljujući nuklearnoj reakciji, koja potiče ili od cepanja atoma, odnosno fisije ili od fuzije, to jest spajanja atoma, odnosno kombinacijom, dolazi do oslobađanja ogromne količine energije u vidu nuklearne eksplozije, praćene izuzetno visokom temperaturom i radijacijom.
Dve su osnovne vrste nuklearnog oružja:
- fisiono nuklearno oružje – za funkcionisanje koristi fisiju teških atomskih jezgara, kao što su recimo uranijum ili plutonijum, a kako bi stvorili lančanu reakciju, zahvaljujući kojoj dolazi do oslobađanja ogromne energije. Takvo oružje korišćeno je u nuklearnim napadima na japanske rgadove Hirošimu i Nagasaki.
- fuziono nuklearno oružje – poznato je i kao termonuklearno oružje ili hidrogenske bombe i podrazumeva korišćenje fuzije lakih atomskih jezgara, poput izotopa vodonika, deuterijuma i tricijuma. Ovo oružje ima mnogo veću razornu moć nego fisiono nuklearno naoružanje.
Klasifikacija prema eksplozivnoj snazi je još jedan vid podele. Eksplozivna snaga nuklearnog oružja meri se ili u kilotonama (kT) ili u megatonama (MT) TNT-a. Jedna kilotona TNT-a ekvivalentna je energiji oslobođenoj eksplozijom 1.000 tona TNT-a.
Nuklearni napad
Kada se koristi bilo koje nuklearno oružje govorimo o nuklearnom napadu. U suštini, ciljevi jednog takvog napada mogu biti kako vojni objekti i industrijski centri, tako isto i gradovi ili infrastruktura.
Postoje različiti načini na koje se nuklearni napad može izvesti, što uključuje:
- bombardovanje iz vazduha, kada se bombe bacaju iz aviona na konkretno područje ili objekat
- lansiranje raketa, što podrazumeva ispaljivanje raketa sa nuklearnim bojevim glavama i to ili sa zemlje ili sa brodova ili podmornica
- artiljerijsko gađanje, kojom prilikom se projektili sa nuklearnim bojevim glavama ispaljuju iz artiljerijskih oruđa
Koliko će razoran nuklearni napad biti zavisi od mnoštva faktora, kao što su recimo vrsta i snaga nuklearnog oružja, zatim meteorološki uslovi u trenutku napada, kakav je teren u pitanju, šta je meta napada i slično.
Šta u slučaju nuklearnog napada?
U slučaju nuklearnog napada, od ključne važnosti je pravovremena i brza reakcija, ali i određene mere zaštite.
Nekoliko je koraka koje bi valjalo preduzeti i to:
- potražite sklonište – praktično jedina zaštita od nuklearne eksplozije jeste betonsko sklonište, odnosno prostor ispod zemlje koji ima zidove odgovarajuće debljine i vrata od čelika
- zaštitite se od radijacije – u slučaju da se neko u trenutku napada nađe na otvorenom, valjalo bi da što veću površinu tela ima pokrivenu odećom i da odmah nakon eksplozije nastoji da se dekontaminira i skloni u zaštićen prostor
- obezbedite osnovne potrepštine – osim ličnih dokumenata, u sklonište bi trebalo poneti i lekove, ako ih osoba koristi, kao i odgovarajuću količinu vode i hrane, te stvari koje se smatraju neophodnima za preživljavanje u takvim uslovima
- pratite uputstva nadležnih organa – na način koji je u datom trenutku moguć, naravno
Nuklearno oružje – posledice
Mnogo je posledica koje nuklearno oružje, odnosno nuklearni napad može ostaviti i na ljude i na okolinu. Najpre može doći do rušenja građevina i do povreda ljudi, dok toplota atomske bombe izaziva kako požare, tako isto i opekotine kod ljudi.
Kao jedna od posledica upotrebe nuklearnog naoružanja, radijacija ima i te kako negativan uticaj na zdravlje ljudi i na prirodu u celosti na dugoročnom nivou. Upravo zbog radijacije dolazi i do kontaminacije kako zemljišta, tako isto i vazduha i vode i to ne samo na pogođenom području, već i na širem.
Može doći i do takozvane nuklearne zime, odnosno do globalnog zahlađenja. Kao direktna posledica napada nuklearnim oružjem javljaju se i različite zarazne bolesti, kao i glad, dok su psihološki efekti u vidu traume, stresa i depresije svakako pratilac takvih situacija.
Nema sumnje da bi potencijalni nuklearni napad imao razorne posledice ne samo po pogođeno područje, već i po čitav svet. Upravo zato je važno preduprediti eventualnu mogućnost za nuklearni napad i uticati na očuvanje mira na celom svetu.