Treći sin velikog Župana Stefana Nemanje i Ane, najmlađi i najvoljeniji bio je Sveti Sava, koji je rođen kao Rastko Nemanjić. Od malena je, kažu bio okrenut veri, pa se rano i zamonašio.
Iako je učinio mnogo više za srpski narod, autokefalnost Srpske pravoslavne crkve je nešto što se smatra najznačajnijim.
Ne treba zaboraviti ni to da je pomirio zavađenu braću i krunisao prvog srpskog kralja, ali i da je sa ocem podigao manastir Hilandar na Svetoj Gori.
Gde je rođen Sveti Sava?
Porodica Stefana Nemanje, koji je nosio titulu velikog župana, u vreme rođenja najmlađeg sina, živela je na području Starog Rasa, u okolini današnjeg Novog Pazara.
U dvorima Nemanjića u Rasu rođen je i Sveti Sava, odnosno Rastko Nemanjić. Bio je treći sin Stefana Nemanje i njegove supruge Ane. Iako se ne zna tačno kad je rođen Sveti Sava, odnosno kog datuma, pretpostavka je da se to zbilo tokom 1175. godine.
Kad je umro Sveti Sava?
Nedugo nakon što je, posle izvršenog prevrata, krunisao Stefana Vladislava Prvog za kralja, Sveti Sava odlazi na putovanje u Svetu zemlju. Bilo je to drugi put da je pohodio Jerusalim.
Nažalost, bilo je to i poslednje njegovo putovanje, jer je u povratku sa njega i preminuo. Zbilo se tako da je svoju dušu ispustio van svoje otadžbine.
Sveti Sava je umro u Trnovu, gradu u Bugarskoj na dan 14. januara 1235. godine po starom kalendaru, što je 27. januar 1235. godine, po novom kalendaru.
Kad je Sveti Sava proglašen za Sveca?
Tek više od čak pet vekova nakon upokojenja, Sveti Sava je proglašen za Sveca i to 1775. godine. Srpska pravoslavna crkva obeležava spomen na Svetog Savu svake godine 27. januara i to na dan kada je preminuo po novom kalendaru 1235. godine.
Zašto je Sveti Sava jedan od najvećih srpskih prosvetitelja?
Nemerljiv doprinos na srpsku duhovnost je najpre gradnja manastira Hilandar na Svetoj Gori, jedinog srpskog manastira u toj monaškoj zajednici. Sveti Sava je tu Svetinju izgradio uz očevu pomoć, budući da se Stefan Nemanja zamonašio i kao monah Simeon pomogao sinu da izgrade ovu značajnu Svetinju u Grčkoj.
Međutim, prosvetiteljski rad Svetog Save počinje tek zapravo nakon očeve smrti. Nakon što je doneo mošti Svetog Simenona sa Hilandara u manastir Studenicu, slobodno se može reći da ta Svetinja postaje centar srpske duhovnosti, ali i prosvetiteljskog delovanja. Upravo od tada i datira ideja o Svetom Savi kao monahu, čije molitve Bog uslišuje.
Pored toga što je tihovao u studeničkoj isposnici, Sveti Sava je pomagao i vernicima, ali i širio veru kad god i gde god je mogao.
Značajno je i misonarsko delovanje ovog Svetitelja. Ipak, nemerljiv doprinos u prosvetiteljstvu i duhovnosti srpskog naroda nastaje nakon što Sveti Sava uspeva da izdejstvuje da Srpska pravoslavna crkva postane samostalna, odnosno autokefalna.
Kao najosnovniji razlog zašto je Sveti Sava jedan od najvećih srpskih prosvetitelja leži u tome kako se on odnosio prema ljudima, odnosno kako ih je prosvećivao. Iako se to ne može danas reći za školstvo, koje je primarno usmereno na obrazovanje. U doba kad je rođen Sveti Sava, prilike su bile drugačije, ali i moralna načela kojima su se ljudi rukovodili. Radeći na prosvetiteljstvu srpskog naroda, Sveti Sava je znao i da pohvali one koji su vredni i predani veri, ali i da izgrdi one koji su lenji i koji su se okrenuli od vere. U tom smislu je njegov uticaj na prosvećenost naroda toga doba zaista nemerljiv.
Zašto je Sveti Sava školska slava?
Najpre zbog prosvetiteljskog delovanja i pozitivnog uticaja na Crkvu, Sveti Sava smatra se značajnim, pa su to i osnovni razlozi zašto je Sveti Sava školska slava.
U vreme vladavine kneza Miloša je doneta odluka da Sveti Sava bude obeležavan kao školska slava. Predlog koji je upućen Sovjetu Knjaževstva Srpskog, što bi odgovaralo današnjoj Vladi, uputio je tadašnji rektor Liceja u Kragujevcu, Atanasije Nikolić.
Sveti Sava školska slava zvanično postaje 2. januara 1840. godine, kada je Sovjet taj predlog usvojio.
