Neposredno pre početka svake utakmice, ragbi tim Novog Zelanda izvodi tradicionalni haka ples, koji je zbog toga postao danas prepoznatljiv.
Ipak, novozelandski haka ples Maori izvode i u drugim situacijama.
Ko su Maori?
U periodu između devetog i 13. veka su Maori iz Polinezije krenuli na putovanje svojim kanuima i dospeli do ostrva, koja su nam danas poznata kao Novi Zeland. U tom smislu se smatraju domorodačkim stanovništvom ove teritorije.
Iako su mirno živeli na ostrvima, negujući svoju kulturu, kao uostalom i Indijanci na drugom kraju sveta, došli su „beli ljudi“. Tačnije, bio je to Abel Tasman, Holanđanin koji se 1642. godine sukobio sa Maorima. Zapravo je to bilo prvi put da se maorsko stanovništvo sukobilo sa nekim „belim čovekom“.
Kasnije, na tlo današnjeg Novog Zelanda dolazi još jedan belac po imenu Džejms Kuk. Međutim, za razliku od prethodno pomenutog, Kuk nije bio u sukobu sa domorodačkim stanovništvom. Naprotiv, ovaj Britanac je sa njima zapravo bio u prijateljskim odnosima.
Nažalost, sve veći broj Evropljana koji su dolazili na Novi Zeland dovodi Maore u nezavidnu situaciju i to najpre zato što su imali dodira sa bolestima, na koje njihovi organizmi nisu bili otporni. Upravo to i sukobi u kojima su učestvovali, dovelo je do značajnog opadanja maorske populacije na novozelandskom tlu, pa ih je tada bilo tek oko sto hiljada. U ovom veku broj Maora na Novom Zelandu je čak 5,5 puta viši.
Kolonizacija ili kako god bila nazvana, ozvaničena je 1840. godine kada je potpisan Ugovor u Vajtangu i to između poglavica Maora i predstavnika Britanske krune. Iako dobijaju priznanje na zemlju, Maori zapravo prema tom ugovoru postaju građani Velike Britanije.
Upravo taj ugovor je i predmet spora, koji je ovih dana doveo do raspuštanja Parlamenta Novog Zelanda, kada je jedna od maorskih poslanica izvela tradicionalni haka ples, čemu su se pridružili i svi ostali Maori koji su bili prisutni.
Haka ples Novi Zeland
Različiti su razlozi i situacije kada se izvodi maorski haka ples. Tradicionalni ples, koji uključuje energične pokrete, ne može da vas ne ponese kada vidite kako ga Maori izvode.
U početku su isključivo muškarci, ratnici mogli da izvode haka ples. Danas je situacija, međutim drugačija, pa maorski haka ples izvode i žene, ali i deca. Ovih dana je ceo svet imao prilike da vidi i kako jedna od poslanica novozelandskog parlamenta počinje sa izvođenjem haka plesa, kako bi na taj način iskazala svoj protest i prostest svih ostalih Maora protiv donošenja akta, kojim se revidira ugovor iz 1840. godine.
Ratnički haka ples, poznat i pod nazivom peruperu izvođen je obično pre neke bitke i to sa ciljem da protivnici budu zastrašeni.
U određenim periodima istorije, Maori su ratnički haka ples izvodili kako bi umilostivili svoje bogove neposredno pre početka bitke. Čak se obično posmatralo i u kojoj su meri ratnici usklađeni tokom izvođenja plesa, ne bi li se prorekao ishod bitke. Naime, ako su to činili skladno, bilo je očekivano da će pobediti. Međutim, ako je bila prisutna bilo kakva neusklađenost, smatralo se da će ishod bitke biti nepovoljan.
Haka ples značenje
Iako ne postoji potpuno pouzdano tumačenje, postoje indicije da je haka ples vezan za dolazak leta.
Naime, Maori su verovali da bog sunca nema samo jednu ženu, već dve. Jedna je bila zimska žena i nazivana je Hine-takurua, dok je druga bila letnja i ona je bila poznata kao Hine-raumati. Upravo njoj je bio posvećen i haka ples, prema opšteprihvaćenom tumačenju.
Uglavnom su muškarci ti koji izvode haka ples. Međutim, postoje određeni plesovi u kojima su žene glavne učesnice.
Osim peruperu, postoje još dva tipa haka plesa i to tutu ngarahu i whakatu waewae.
Osim tokom ratova, haka ples se izvodio i prilikom pozdravljanja određenih gostiju koji su posebno uvaženi, ali i u toku sahrana, pa i jednostavno za zabavu.