Bela kula i danas dominira Solunom, drevnim gradom, koji se nalazi na severu Grčke. Prestonica Grčke Makedonije ima bogatu istoriju, od antičkog doba pa do savremenog, ali istorija Vizantijskog i Osmanskog carstva ostavile su dubok trag na grad, koji je u jednom periodu po svom bogatstvu i uticaju bio konkurent velikom gradu Carigradu (današnjem Istanbulu).
Stanovnici Soluna, drugog po veličini grada u Grčkoj, često koriste Belu kulu kao referentnu tačku kada daju uputstva o svom gradu. To je zato što je ova kula ujedno i najpoznatiji spomenik Soluna, pa samim tim je postala i simbol grada koji nosi ime po sestri Aleksandra Velikog.
Bela kula, koja je visoka 34 metra i prečnika 22.7 metara, bila je svedok mnogih najvažnijih istorijskih događaja u gradu, a njena uloga u Solunu se menjala, baš kao i „vlasništvo“ nad samim gradom tokom vekova. Koliko je upravo ona uticala na Solun kao grad, najbolje govori činjenica da se kroz proučavanje istorije Bele kule uči i istorija grada Soluna.
Istorija solunske kule
Bela kula je izgrađena je na vizantijskom utvrđenju koje se prvi put pominje u XII veku.
Nakon što je Osmansko carstvo izvršilo invaziju i preuzelo kontrolu nad gradom 1430. godine, zna se da su današnju kulu izgradili na starom vizantijskom zdanju. Kula je bila deo odbrambenih zidina grada, od kojih je većina nažalost uništena 1866. godine.
Nosila je nazive „Kula Lavova“, pa kasnije i „Utvrđenje Kalamarija“, a tokom svoje osmanske istorije, nazivali su je i „Kula Janičara“, pa potom „Krvava kula” ili „Crvena kula” zbog reputacije brutalnog zatvora. Crvena kula je bila zatvor gde su mnogi izdahnuli tokom ili posle neopisivo brutalnih mučenja. Čak i danas, možete videti zatvorske ćelije unutar njenih zidina.
Kako je Crvena kula postala Bela?
Priča o tome kako je kula postala poznata kao „Bela kula“ je predmet istorijske debate.
Neki kažu da kada su Grci tokom Prvog balkanskog rata 1912. godine preuzeli Solun od Osmanskog carstva, ofarbali su kulu u belo. Ovaj čin je simbolizovao slobodu grada od vekovnog neprijatelja, pa je tako Bela kula i postala simbol Soluna.
Drugi su primetili da je na ranim fotografijama snimljenim pre 1912. godine Bela kula ustvari već bila bela. Jedno predanje kaže da je u drugoj polovini 19. veka Osmansko carstvo pokušalo da zastrašujuću istoriju Bele kule „izbriše“, pa je jedan zatvorenik prekrečio u belo i nadenuo joj današnje ime, a sve to je uradio u zamenu za slobodu.
Bela kula u XX veku
Tokom Prvog svetskog rata, Bela kula je služila kao centar komunikacije za saveznike, kao i sigurno mesto za skladištenje antikviteta i drugih neprocenjivih artefakata iz drevnog grada. Takođe bila je i topovska kula, pa baza za izviđače mornarice, čak je jedno vreme služila i kao štab protivvazdušne odbrane Soluna, a i kao meteorološka stanica. Od 2008. godine Bela kula je muzej.
Muzej Bela kula u Solunu
Bela kula je danas šestospratni muzej koji predstavlja istoriju Soluna.
Posetioci se mogu popeti uz vijugave stepenice Bele kule dok ne stignu do fascinantnog balkona na vrhu kule odakle se uživa u pogled na grad Solun i veliko plavetnilo. Zvanični sajt Bele kule, možete pogledati OVDE.