Detektor laži, kako se često poligraf naziva, zapravo je aparat koji se koristi kada je potrebno poligrafsko ispitivanje.
U suštini, u pitanju je aparat koji na osnovu promena određenih fizioloških funkcija, kao što su puls i krvni pritisak, te brzina disanja, recimo, procenjuje da li osoba govori istinu ili ne.
Ko je izmislio poligraf?
Pionirski pokušaji korišćenja aparata koji funkcionišu kao poligraf zabeleženi su još krajem 19. veka i početkom prošlog veka.
Kao Otac poligrafa sam je sebe nazvao Vilijam Multon Marston.
Naime, ovaj Amerikanac je izmislio aparat, koji je koristio kako bi vršio ispitivanja krvnog pritiska kod nemačkih zarobljenika. Tom prilikom je utvrdio i da postoji izuzetno jaka veza između laganja i promena sistolnog krvnog pritiska.
Ipak, 1921. godine je Džon Ogustus Larson, policajac i psihijatar specijalizovan za forenziku, bio je taj ko je izmislio poligraf.
Policija Berklija bila je prva koja je upotrebila njegov poligraf, čijem razvoju je kasnije doprineo i Leonard Kiler, za koja je zabeleženo da ga je Larsonov poligraf kao uređaj fascinirao, pa se potrudio da ga unapredi.
Trudnice i poligraf
Prema trenutno aktuelnom Zakonu o policiji Republike Srbije, koji je objavljen u Službenom glasniku Republike Srbije, broj 6/2016, 24/2018 i 87/2018 precizno je definisano i da li trudnice smeju na poligrafsko ispitivanje?
Navedeno je da je poligrafsko ispitivanje jedno od policijskih mera i radnji, prema članu broj 47.
Poligrafsko ispitivanje je tema člana broj 57 Zakona o policiji, koji navodi „Paragraf.rs“, a mi ga prenosimo u celosti:
Policijski službenik može uz dobrovoljan pristanak lica od kojeg traži obaveštenja da primeni nad njim poligrafsko ispitivanje pošto ga upozna sa radom uređaja i lice za to da pisanu saglasnost.
Maloletnik se može podvrgnuti poligrafskom ispitivanju uz njegov pristanak i uz saglasnost i prisustvo roditelja, staraoca ili punoletne osobe od poverenja.
Policijski službenik će prekinuti primenu poligrafskog ispitivanja ako lice od kojeg se traže obaveštenja posle davanja pisane saglasnosti izjavi da tu saglasnost povlači.
Poligrafskom ispitivanju ne može da se podvrgne:
1) lice koje je pod uticajem alkohola, opojnih droga ili drugih psihoaktivnih supstanci;
2) lice koje ima ozbiljna srčana oboljenja ili respiratorne smetnje;
3) lice u izrazito stresnom stanju;
4) lice koje je pod dejstvom lekova za smirenje;
5) lice koje pokazuje vidljive znake duševne bolesti, privremene duševne poremećenosti ili je u drugom bolesnom stanju koje onemogućava ispitivanje;
6) lice koje oseća intenzivan fizički bol;
7) trudnica i porodilja;
8) lice koje nije navršilo 14 godina života.
Način na koji se sprovodi poligrafsko ispitivanje i metodologiju primene tog ispitivanja propisuje ministar.